การปลูกกัญชากำลังกลายเป็นหนึ่งในกิจกรรมทางการเกษตรที่ได้รับความสนใจอย่างแพร่หลาย โดยเฉพาะกับผู้เริ่มต้นที่ต้องการศึกษาการเพาะปลูกแบบจริงจัง แน่นอนว่าหนึ่งในคำถามที่พบได้บ่อยที่สุดคือ ต้นกล้ากัญชาใช้เวลากี่วันถึงจะย้ายลงแปลงปลูกได้อย่างปลอดภัย คำถามนี้ดูเหมือนเรียบง่าย แต่ในทางปฏิบัติกลับมีปัจจัยซับซ้อนที่ต้องคำนึงถึงอย่างมาก
หากย้ายต้นกล้าก่อนเวลาอันควร หรือในช่วงที่ระบบรากยังไม่แข็งแรงพอ ก็เสี่ยงทำให้ต้นชะงักการเจริญเติบโต หรือในกรณีที่แย่กว่านั้นคือตายจากอาการ ช็อกหลังย้ายปลูก (Transplant Shock) ดังนั้นการเข้าใจช่วงเวลาที่เหมาะสม และรู้จักสังเกตสัญญาณของต้นกล้าที่พร้อมจะลงแปลงจึงเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้เลยในเส้นทางของเกษตรกรกัญชา
ช่วงเวลาเฉลี่ยที่ต้นกล้ากัญชาพร้อมย้ายปลูก
โดยทั่วไปแล้ว ต้นกล้ากัญชา จะใช้เวลาอยู่ในระยะเพาะกล้าประมาณ 10–21 วัน แล้วแต่สายพันธุ์และสภาพแวดล้อม เช่น อุณหภูมิ ความชื้น และปริมาณแสงที่ได้รับ หากสภาพแวดล้อมดี ระบบรากของต้นกล้าจะสามารถพัฒนาได้เร็วขึ้น และพร้อมสำหรับการเปลี่ยนถิ่นฐาน
แต่สิ่งสำคัญคือไม่ควรใช้ “จำนวนวัน” เป็นเพียงเกณฑ์เดียวในการตัดสิน ควรสังเกตจาก ลักษณะของต้นกล้า ร่วมด้วย เช่น
- ระบบรากเริ่มเจริญเติบโตจนชอนไชทั่วถาดเพาะ
- ลำต้นแข็งแรง ยืดหยุ่นดี ไม่อ่อนยวบ
- ใบจริงอย่างน้อย 2–3 คู่ขึ้นไป เริ่มมีสีเขียวสด
- ไม่มีสัญญาณของโรคหรือแมลงรบกวน
ต้นกล้าที่ตรงตามคุณลักษณะเหล่านี้ มักจะสามารถย้ายลงแปลงได้อย่างปลอดภัย และมีโอกาสรอดชีวิตสูงในสภาพแวดล้อมใหม่
ทำไมการรอให้ต้นกล้าพร้อมก่อนย้ายปลูกจึงสำคัญ
แม้ว่าคุณอาจจะใจร้อนอยากเห็นต้นกัญชาของคุณเติบโตในแปลงใหญ่หรือกระถางจริงโดยเร็ว แต่การรีบย้าย ต้นกล้ากัญชา ก่อนถึงเวลาอาจทำให้เกิดผลเสียมากกว่าผลดี
ต้นกล้าที่ระบบรากยังไม่สมบูรณ์ อาจเผชิญกับ ภาวะช็อกจากการเปลี่ยนสภาพแวดล้อม เมื่อเจอกับแสงแดดจัด ลมแรง หรือความเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ รากที่ยังไม่แข็งแรงจะไม่สามารถดูดซึมน้ำและสารอาหารได้ดี ส่งผลให้ต้นหยุดชะงักการเติบโต หรือเหี่ยวเฉาจนถึงขั้นตาย
ในทางตรงกันข้าม หากคุณอดใจรอให้ต้นแข็งแรงเต็มที่ การย้ายปลูกจะกลายเป็นกระบวนการที่ราบรื่น ต้นจะตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อมใหม่ได้ดี และเจริญเติบโตอย่างต่อเนื่อง
วิธีเตรียมต้นกล้าให้พร้อมสำหรับการย้ายปลูก
การย้ายต้นกล้าลงแปลงอย่างถูกวิธีเริ่มต้นจากการ เตรียมต้นกล้าให้รับมือกับสภาพแวดล้อมใหม่ได้ล่วงหน้า หรือที่เรียกกันว่า การปรับสภาพต้นกล้า (Hardening off) ซึ่งเป็นกระบวนการทำให้ต้นกล้าคุ้นชินกับสภาพกลางแจ้งก่อนที่จะย้ายจริง
วิธีการง่าย ๆ คือ นำต้นกล้าออกไปรับแสงแดดในช่วงเช้าหรือเย็นวันละ 2–3 ชั่วโมง แล้วเพิ่มเวลาไปเรื่อย ๆ ทุกวัน ระหว่างนี้ควรลดความชื้นลงเล็กน้อยเพื่อลดการพึ่งพาน้ำ
ขั้นตอนนี้ใช้เวลาราว 5–7 วัน และจะช่วยให้ต้นกล้าสามารถรับมือกับความเปลี่ยนแปลงที่รุนแรงได้ดีขึ้นมาก
อีกสิ่งที่สำคัญคือ การรดน้ำให้พอเหมาะก่อนย้ายปลูก โดยต้องให้ดินชุ่มแต่ไม่แฉะ เพื่อให้สามารถถอนต้นกล้าออกจากถาดหรือกระถางเดิมโดยไม่ทำลายราก
เคล็ดลับหลังการย้ายปลูกเพื่อเพิ่มโอกาสรอด
เมื่อย้าย ต้นกล้ากัญชา ลงแปลงเรียบร้อยแล้ว นี่คือช่วงเวลาสำคัญที่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษเพื่อป้องกันไม่ให้ต้นเกิดอาการช็อกหลังการย้าย ควรปลูกในช่วงเย็นหรือเช้าตรู่ เพื่อหลีกเลี่ยงความร้อนที่รุนแรง
หลังย้ายควรมีการให้ร่มเงาชั่วคราวด้วยผ้าพลาสติกตาข่าย หรือกระเบื้องบางส่วน และให้ต้นมีเวลาปรับตัวอย่างน้อย 3–5 วันก่อนจะเปิดรับแสงเต็มที่
การรดน้ำควรเน้นความสม่ำเสมอแต่ไม่มากเกินไป เพราะหากรากยังไม่แข็งแรงพอ การมีน้ำขังจะเพิ่มโอกาสเน่าได้ง่าย ที่สำคัญคือ อย่าเพิ่งใส่ปุ๋ยทันทีหลังย้ายปลูก ควรรอให้ต้นเริ่มตั้งตัวได้ก่อน แล้วจึงค่อยเริ่มให้ปุ๋ยสูตรเจือจางทีละน้อย
จะรู้ได้อย่างไรว่าต้นกล้ารอดจากการย้ายปลูก
การสังเกตว่า ต้นกล้ากัญชา รอดจากการย้ายปลูกหรือไม่ สามารถดูได้จากพฤติกรรมของต้นภายใน 3–7 วันหลังการย้าย ถ้าต้นยังเขียวสด ใบไม่เหี่ยว และเริ่มมีการผลิใบใหม่ หรือยอดเติบโต นั่นคือสัญญาณที่ดี ในทางตรงกันข้าม หากใบเริ่มเหลือง ลำต้นอ่อนเปลี้ย หรือไม่เห็นการเจริญเติบโตใด ๆ อาจต้องตรวจสอบว่าระบบรากมีปัญหาหรือไม่ หรือได้รับแสงและน้ำอย่างเหมาะสมหรือยัง ช่วงเวลาการย้ายปลูกอาจเป็นเพียงจุดหนึ่งของวงจรชีวิตต้นกัญชา แต่ก็เป็นจุดที่เปราะบางและสำคัญอย่างยิ่ง หากเราย้าย ต้นกล้ากัญชา เมื่อถึงเวลาที่เหมาะสม พร้อมทั้งมีการเตรียมความพร้อมล่วงหน้าอย่างดี จะช่วยให้ต้นสามารถผ่านช่วงเปลี่ยนผ่านนี้ไปได้อย่างราบรื่น
อย่าลืมว่า “ความอดทน” คือหัวใจของการปลูกพืช ทุกวันของต้นกล้ามีผลต่อคุณภาพของต้นโตในอนาคต และผลผลิตที่เราหวังว่าจะได้เก็บเกี่ยวในวันข้างหน้า เริ่มต้นจากวันนี้ที่เราใส่ใจในทุกขั้นตอนตั้งแต่รากเล็ก ๆ จนถึงวันที่มันเติบโตอย่างแข็งแรงในแปลงปลูกของเรา
